Hệ thống tư pháp tố tụng triều Nguyễn (1802-1884), giá trị và bài học kinh nghiệm trong cải cách tư pháp ở Việt Nam hiện nay
Tóm tắt
Những đóng góp của triều Nguyễn nói chung và hệ thống tư pháp tố tụng triều Nguyễn nói riêng trong lịch sử nhà nước và pháp luật Việt Nam còn nhiều vấn đề cần nghiên cứu làm sáng tỏ. Một trong những thành tựu của triều Nguyễn là thống nhất tổ chức tư pháp và định chế tố tụng, đảm bảo sự tuân thủ pháp luật trong quá trình xây dựng và vận hành Nhà nước. Bài viết này nhận diện và phân tích sự độc đáo, tiến bộ của một số chế định tư pháp tố tụng triều Nguyễn giai đoạn độc lập từ năm 1802 đến năm 1884: về thẩm quyền và trình tự tố tụng; thủ tục, quy trình, hoạt động và giám sát tố tụng; phân loại vụ việc; các tiền lệ hành chính tư pháp; phạt tiền và chuộc hình phạt bằng tiền; chế độ “Đình nghị”, “Thu thẩm”, “Kinh lược sứ”, “Tam pháp Ty”. Từ đó tìm ra những giá trị và bài học kinh nghiệm, xây dựng hệ thống tư pháp đương đại đảm bảo công lý, pháp quyền và tiến bộ.
Phân loại ngành
Luật học
Tải File
Xuất bản
Tham khảo
http://lesson.ruclcc.com/article/default.asp?id=94
Đại Minh luật. (1998). Nxb. Pháp luật, Bắc Kinh. [大明律 (1998) 法律出本社, 北京].
Đại Thanh luật lệ. (1999). Nxb. Pháp luật. Bắc Kinh. [大清律例 (1999) 法律出本社, 北京].
Huỳnh Công Bá. (2017). Định chế pháp luật và tố tụng triều Nguyễn (1802-1885). Nxb. Thuận Hóa.
Lê Ngọc Hùng. (2022). Cải cách hành chính công: từ mô hình truyền thống đến mô hình hậu quản lý công mới, Lý luận chính trị. Số 535. [New Public Management - Governance. Post - New Public Management. Neo - Weberian - STATE].
Nguyễn Thị Thu Thủy. (2012). Tính tích cực của “Hoàng Việt luật lệ” và giá trị của nó đối với nền tư pháp Việt Nam hiện đại. Hội thảo quốc tế Việt Nam học lần thứ IV.
Nguyễn Sỹ Giác. (Dịch và chú giải). (1993). Đại Nam Điển lệ toát yếu. Nxb. Thành phố Hồ Chí Minh.
Nguyễn Văn Thành, Vũ Trinh, Trần Hựu. (1996). Hoàng Việt luật lệ. t.1, 2, 3, 4. Nxb. Văn hoá - Thông tin.
Nội các triều Nguyễn. (2008). Khâm Định Đại Nam hội điển sự lệ. t.1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8. Nxb. Giáo dục.
Quốc sử quán triều Nguyễn. (1994). Minh Mệnh chính yếu. Nxb. Thuận Hóa.
Quốc sử quán triều Nguyễn. Tổng tài Cao Xuân Dục. (2011). Quốc triều luật lệ toát yếu. Nxb. Tư pháp.
Quốc sử quán triều Nguyễn. (2002). Đại Nam thực lục. t.1. Nxb. Giáo dục.
Quốc sử quán triều Nguyễn. (2004). Đại Nam thực lục. t.2. Nxb. Giáo dục.
Quốc sử quán triều Nguyễn. (2005). Đại Nam thực lục. t.3. Nxb. Giáo dục.
Taylor K.W. (2013). A History of the Vietnamese. Cambridge University Press.
Vũ Quốc Thông. (1967). Pháp chế sử Việt Nam. Tủ sách Đại học. Sài Gòn.
Viện Sử học Việt Nam. (1991). Quốc triều hình luật. Nxb. Pháp lý.
Yoshiharu Tsuboi. (1992). Nước Đại Nam đối diện với Pháp và Trung Hoa. Hội sử học Việt Nam.
