Cải cách xây dựng liêm chính khoa học ở Trung Quốc trong những năm gần đây
Từ khoá:
Khoa học, Trung Quốc, liêm chính.Tóm tắt
Những năm gần đây, Trung Quốc không ngừng thúc đẩy lĩnh vực khoa học và công nghệ nhằm phục vụ phát triển đất nước. Quá trình này đã làm nảy sinh nhiều vấn đề bất cập, trong đó, tình trạng vi phạm liêm chính khoa học được cho là đáng báo động và “chưa từng có trong lịch sử” của nước này. Đảng và Chính phủ Trung Quốc đã đặt ra yêu cầu tăng cường cải cách xây dựng tính liêm chính trong nghiên cứu khoa học. Các chính sách và biện pháp đề ra vừa mang tính vĩ mô, vừa cụ thể, chủ yếu tập trung vào việc hoàn thiện thể chế, cơ chế quản lý; thiết lập cơ sở dữ liệu quốc gia; cải tiến cơ chế đánh giá nghiên cứu khoa học; tăng cường sự lãnh đạo của đảng, chính quyền các cấp; xử lý nghiêm minh vi phạm quy định liêm chính khoa học. Bài viết tập trung làm rõ cải cách xây dựng liêm chính khoa học của Trung Quốc; một số kết quả và những vấn đề đặt ra đối với nước này.
Phân loại ngành
Sử học
Tải File
Xuất bản
2023-07-12
Tham khảo
Bảo Như. (2022). Xuất bản khoa học: Trung Quốc vươn lên dẫn đầu. https://khoahocphattrien.vn/khoa-hoc/techfest-dong-bang-song-cuu-long-lien-ket-khai-pha-tiem-nang/2022102704153119p1c160.htm
Bộ Giáo dục nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. (2016). Biện pháp phòng chống và xử lý hành vi bất chính học thuật trong các trường đại học, ban hành ngày 16 tháng 6 năm 2016. Số 40 [中华人民共和国教育部, “高等学校预防与处理学术不端行为办法”, 印发2016年6月16日, 第40号].
Bộ Giáo dục, Bộ Khoa học và Công nghệ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. (2020). Thông tư về một số ý kiến quy định hướng dẫn đánh giá chuẩn xác trong xây dựng sử dụng chỉ số liên quan bài báo SCI của các trường đại học và cao đẳng, ban hành ngày 20 tháng 2 năm 2020. Số 2 [中华人民共和国教育部, 科学技术部, “关于规范高等学校SCI论文相关指标使用树立正确评价导向的若干意见” 的通知, 印发2020年2月20日, 第2号].
Bộ Khoa học và Công nghệ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. (2020). Thông tư về một số biện pháp xóa bỏ xu hướng “duy bài báo” trong đánh giá nghiên cứu khoa học, ban hành ngày 17 tháng 2 năm 2020. Số 37 [中华人民共和国科学技术部, “关于破除科技评价中“唯论文”不良导向的若干措施（试行）” 的通知,印发2020年2月17日, 第37号].
Chính phủ Nhân dân Trung ương nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. (2006). Đại học Giao thông Thượng Hải thông báo ý kiến xử lý về nghi ngờ giả mạo loạt chíp “hán tân”, ngày 12 tháng 5 năm 2006 [中华人民共和国中央人民政府. (2006). 上海交通大学通报"汉芯"系列芯片涉嫌造假的处理意见, 2006年5月12日]. http://www.gov.cn/jrzg/2006-05/12/content_279145.htm
Cục Thống kê quốc gia. (2021). Niên giám thống kê Trung Quốc, Bắc Kinh. Nxb. Thống kê Trung Quốc [国家统计局. (2021). “中国统计年鉴”, 北京: 中国统计出版社].
Chu Bang Phần. (2019). Phân tích hiện trạng vấn đề liêm chính học thuật của nước ta và sách lược ứng phó. Khoa học và xã hội Trung Quốc. tập thứ 9, kỳ thứ nhất [朱邦芬. (2019). “我国学术诚信问题的现状分析与应对策略”. 科学与社会, 第9卷, 第1期].
Chu Bang Phần. (2021). Tuân thủ quy phạm học thuật, đề cao hơn sự chịu trách nhiệm về hành vi nghiên cứu khoa học [朱邦芬. (2021). “遵守学术规范，大力提倡负责任的科研行为]. https://news.sciencenet.cn/ htmlnews/2021/3/453773.shtm
David Cyranoski. (2018). China introduces sweeping reforms to crack down on academic misconduct. Nature.
Vol. 558, No. 14 June.
Đại học Khoa học và Công nghệ phương Nam. (2018). Tuyên bố về tình hình nghiên cứu của phó giáo sư Hà Kiến Khuê đối với thực hiện chỉnh sửa gen trên phôi thai người, ngày 26 tháng 11 năm 2018 [南方科技大学 (2018), 关于贺建奎副教授对人体胚胎进行基因编辑研究的情况声明, 2018年11月26日], https://news hub.sustech.edu.cn/html/201811/40136.html
Hoàng Minh Quân. (2020). Nhìn lại vấn đề đạo đức trong nghiên cứu khoa học ở Trung Quốc. Khoa học xã hội Việt Nam. Số 8.
Li Tang. (2019). Five ways China must cultivate research integrity. Nature, Vol. 55, No. 28 November. Lin Zhang, Yahui Wei, Gunnar Sivertsen, Ying Huang. (2022). The motivations and criteria behind
China’s list of questionable journals, Learned Publishing, Vol. 35, Issue 4.
Mạng tân hoa. (2018). Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Bắc công bố kết quả điều tra và xử lý bài báo bị rút lại của nhóm Hàn Xuân Vũ, ngày 1 tháng 9 năm 2018. [新华网. (2018). 河北科技大学公布韩春雨团队撤稿论文的调查和处理结果, 2018年9月1日]. http://www.xinhuanet.com/politics/2018-09/01/c_1123365252.htm
Nguyễn Anh Chương. (2016). Một số vấn đề về cải cách, mở cửa của Trung Quốc từ năm 1978 đến nay.
Nxb. Đại học Vinh.
Nguyễn Anh Chương. (2023). Bàn về ‘ba đánh giá’ trong đổi mới quản lý khoa học và công nghệ ở Trung Quốc từ năm 2016 đến nay. Nghiên cứu Trung Quốc. Số 1(257).
Tập Cận Bình (2017), Quyết thắng xây dựng toàn diện xã hội khá giả để giành thắng lợi vĩ đại chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc trong thời đại mới, Báo cáo tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIX của Đảng
Cộng sản Trung Quốc [习近平. (2017). “决胜全面建成小康社会夺取新时代中国特色社会主义伟大胜利
—在中国共产党第十九次全国代表大会上的报告”]. http://www.xinhuanet.com/politics/19cpcnc/2017-10/27/c_1121867529.htm
Triệu Dũng. (2021). Phân loại hành vi bất chính học thuật trong nước và ngoài nước: Mang đến tham khảo quan trọng cho việc xây dựng thể chế liêm chính nghiên cứu khoa học của đất nước [赵勇. (2021). “国内外重大学术不端事件梳理：给国家科研诚信体系建设带来重要启示]. https://news.sciencenet.cn/html news/2021/4/455609.shtm
Văn phòng Trung ương Đảng, Văn phòng Quốc vụ viện Trung Quốc. (2018a). Một số ý kiến về tăng cường hơn nữa xây dựng liêm chính nghiên cứu khoa học, ban hành ngày 30 tháng 5 năm 2018, số chỉ mục: 306-03-2018-731 [中共中央办公厅, 国务院办公厅. (2018a). “关于进一步加强科研诚信建设的若干意见”. 印发2018年5月30日, 索引号: 306-03-2018-731].
Văn phòng Trung ương Đảng, Văn phòng Quốc vụ viện Trung Quốc (2018b), Ý kiến về đi sâu cải cách
đánh giá dự án, đánh giá nhân tài, đánh giá đơn vị, ban hành ngày 3 tháng 7 năm 2018, số chỉ mục: 306-03-2018-453 [中共中央办公厅, 国务院办公厅. (2018b). 关于深化项目评审,人才评价,机构评估改革的意见.
印发2018年7月3日, 索引号: 306-03-2018-453].
Bộ Giáo dục nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. (2016). Biện pháp phòng chống và xử lý hành vi bất chính học thuật trong các trường đại học, ban hành ngày 16 tháng 6 năm 2016. Số 40 [中华人民共和国教育部, “高等学校预防与处理学术不端行为办法”, 印发2016年6月16日, 第40号].
Bộ Giáo dục, Bộ Khoa học và Công nghệ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. (2020). Thông tư về một số ý kiến quy định hướng dẫn đánh giá chuẩn xác trong xây dựng sử dụng chỉ số liên quan bài báo SCI của các trường đại học và cao đẳng, ban hành ngày 20 tháng 2 năm 2020. Số 2 [中华人民共和国教育部, 科学技术部, “关于规范高等学校SCI论文相关指标使用树立正确评价导向的若干意见” 的通知, 印发2020年2月20日, 第2号].
Bộ Khoa học và Công nghệ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. (2020). Thông tư về một số biện pháp xóa bỏ xu hướng “duy bài báo” trong đánh giá nghiên cứu khoa học, ban hành ngày 17 tháng 2 năm 2020. Số 37 [中华人民共和国科学技术部, “关于破除科技评价中“唯论文”不良导向的若干措施（试行）” 的通知,印发2020年2月17日, 第37号].
Chính phủ Nhân dân Trung ương nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. (2006). Đại học Giao thông Thượng Hải thông báo ý kiến xử lý về nghi ngờ giả mạo loạt chíp “hán tân”, ngày 12 tháng 5 năm 2006 [中华人民共和国中央人民政府. (2006). 上海交通大学通报"汉芯"系列芯片涉嫌造假的处理意见, 2006年5月12日]. http://www.gov.cn/jrzg/2006-05/12/content_279145.htm
Cục Thống kê quốc gia. (2021). Niên giám thống kê Trung Quốc, Bắc Kinh. Nxb. Thống kê Trung Quốc [国家统计局. (2021). “中国统计年鉴”, 北京: 中国统计出版社].
Chu Bang Phần. (2019). Phân tích hiện trạng vấn đề liêm chính học thuật của nước ta và sách lược ứng phó. Khoa học và xã hội Trung Quốc. tập thứ 9, kỳ thứ nhất [朱邦芬. (2019). “我国学术诚信问题的现状分析与应对策略”. 科学与社会, 第9卷, 第1期].
Chu Bang Phần. (2021). Tuân thủ quy phạm học thuật, đề cao hơn sự chịu trách nhiệm về hành vi nghiên cứu khoa học [朱邦芬. (2021). “遵守学术规范，大力提倡负责任的科研行为]. https://news.sciencenet.cn/ htmlnews/2021/3/453773.shtm
David Cyranoski. (2018). China introduces sweeping reforms to crack down on academic misconduct. Nature.
Vol. 558, No. 14 June.
Đại học Khoa học và Công nghệ phương Nam. (2018). Tuyên bố về tình hình nghiên cứu của phó giáo sư Hà Kiến Khuê đối với thực hiện chỉnh sửa gen trên phôi thai người, ngày 26 tháng 11 năm 2018 [南方科技大学 (2018), 关于贺建奎副教授对人体胚胎进行基因编辑研究的情况声明, 2018年11月26日], https://news hub.sustech.edu.cn/html/201811/40136.html
Hoàng Minh Quân. (2020). Nhìn lại vấn đề đạo đức trong nghiên cứu khoa học ở Trung Quốc. Khoa học xã hội Việt Nam. Số 8.
Li Tang. (2019). Five ways China must cultivate research integrity. Nature, Vol. 55, No. 28 November. Lin Zhang, Yahui Wei, Gunnar Sivertsen, Ying Huang. (2022). The motivations and criteria behind
China’s list of questionable journals, Learned Publishing, Vol. 35, Issue 4.
Mạng tân hoa. (2018). Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Bắc công bố kết quả điều tra và xử lý bài báo bị rút lại của nhóm Hàn Xuân Vũ, ngày 1 tháng 9 năm 2018. [新华网. (2018). 河北科技大学公布韩春雨团队撤稿论文的调查和处理结果, 2018年9月1日]. http://www.xinhuanet.com/politics/2018-09/01/c_1123365252.htm
Nguyễn Anh Chương. (2016). Một số vấn đề về cải cách, mở cửa của Trung Quốc từ năm 1978 đến nay.
Nxb. Đại học Vinh.
Nguyễn Anh Chương. (2023). Bàn về ‘ba đánh giá’ trong đổi mới quản lý khoa học và công nghệ ở Trung Quốc từ năm 2016 đến nay. Nghiên cứu Trung Quốc. Số 1(257).
Tập Cận Bình (2017), Quyết thắng xây dựng toàn diện xã hội khá giả để giành thắng lợi vĩ đại chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc trong thời đại mới, Báo cáo tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIX của Đảng
Cộng sản Trung Quốc [习近平. (2017). “决胜全面建成小康社会夺取新时代中国特色社会主义伟大胜利
—在中国共产党第十九次全国代表大会上的报告”]. http://www.xinhuanet.com/politics/19cpcnc/2017-10/27/c_1121867529.htm
Triệu Dũng. (2021). Phân loại hành vi bất chính học thuật trong nước và ngoài nước: Mang đến tham khảo quan trọng cho việc xây dựng thể chế liêm chính nghiên cứu khoa học của đất nước [赵勇. (2021). “国内外重大学术不端事件梳理：给国家科研诚信体系建设带来重要启示]. https://news.sciencenet.cn/html news/2021/4/455609.shtm
Văn phòng Trung ương Đảng, Văn phòng Quốc vụ viện Trung Quốc. (2018a). Một số ý kiến về tăng cường hơn nữa xây dựng liêm chính nghiên cứu khoa học, ban hành ngày 30 tháng 5 năm 2018, số chỉ mục: 306-03-2018-731 [中共中央办公厅, 国务院办公厅. (2018a). “关于进一步加强科研诚信建设的若干意见”. 印发2018年5月30日, 索引号: 306-03-2018-731].
Văn phòng Trung ương Đảng, Văn phòng Quốc vụ viện Trung Quốc (2018b), Ý kiến về đi sâu cải cách
đánh giá dự án, đánh giá nhân tài, đánh giá đơn vị, ban hành ngày 3 tháng 7 năm 2018, số chỉ mục: 306-03-2018-453 [中共中央办公厅, 国务院办公厅. (2018b). 关于深化项目评审,人才评价,机构评估改革的意见.
印发2018年7月3日, 索引号: 306-03-2018-453].
