Thực trạng phát triển một số ngành công nghiệp sáng tạo ở Vương quốc Anh và gợi mở cho Việt Nam
Từ khoá:
Công nghiệp sáng tạo, Vương quốc Anh, Việt Nam.Tóm tắt
Thuật ngữ “công nghiệp sáng tạo” (creative industry) vốn được khởi nguồn từ nước Anh, xuất hiện vào giữa những năm 90 của thế kỷ XX. Số liệu năm 2021 cho thấy, tổng giá trị gia tăng (GVA) của các ngành công nghiệp sáng tạo đạt 104 tỉ bảng Anh. Có thể nói lĩnh vực công nghiệp sáng tạo là mũi nhọn chính của nền kinh tế sáng tạo, từ địa vị ngoài lề đã chiếm vị trí trung tâm trong chính sách văn hóa kinh tế của Vương quốc Anh. Bài viết này1 tìm hiểu khái niệm “ngành công nghiệp sáng tạo”; đánh giá thực trạng phát triển một số ngành sáng tạo chủ chốt ở Vương quốc Anh và đưa ra một vài gợi mở cho việc phát triển ngành công nghiệp văn hóa ở Việt Nam.
Phân loại ngành
Văn Hóa Học
Tải File
Xuất bản
2022-12-07
Tham khảo
1. Christiane Eisenberg, Rita Gerlach, Christian Handke (eds.) (2006), Cultural Industries: The British Experience in International Perspective, Humboldt University Berlin.
2. Stephen Woodford (2021), UK advertising exports report 2021, Advertising Association.
3. Anh Bảo (2020), “Nhìn lại 5 năm thực hiện Nghị quyết 33 (kỳ 2): Phát triển công nghiệp văn hóa và xây dựng, hoàn thiện thị trường văn hóa”, https://thethaovanhoa.vn/van-hoa/nhin-lai-5-nam-thuc-hien-nghi-quyet-33-ky-2-phat-trien-cong-nghiep-van-hoa-va-xay-dung-hoan-thien-thi-truong-van-hoa-n20200131074528562.htm, truy cập ngày 20/7/2022.
4. Chính phủ (2014), “Quyết định số 33-NQ/TW, Hội nghị lần thứ chin, Ban chấp hành Trung ương khóa XI, về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”, https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/van-kien-tu-lieu-ve-dang/hoi-nghi-bch-trung-uong/khoa-xi/nghi-quyet-so-33-nqtw-ngay-962014-hoi-nghi-lan-thu-9-ban-chap-hanh-trung-uong-dang-khoa-xi-ve-xay-dung-va-phat-trien-590, truy cập ngày 30/10/2022.
5. Chính phủ (2016), “Quyết định số 1755/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Phê duyệt Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”, https://vanban.chinhphu.vn/default.aspx?pageid=27160&docid=186367, truy cập ngày 20/7/2022.
6. Vũ Thanh Hà (2018), “Ngành công nghiệp sáng tạo ở Anh: từ kết nối kinh tế đến văn hóa và một vài gợi mở cho Việt Nam”, https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/kinh-te/-/2018/49100/nganh-cong-nghiep-sang-tao-o-anh--tu-ket-noi-kinh-te-den-van-hoa-va-mot-vai-goi-mo-cho-viet-nam.aspx, truy cập ngày 30/10/2022.
7. Bùi Hoài Sơn (2022), “Vai trò của công nghiệp văn hóa đối với nền kinh tế quốc dân và sự phát triển của văn hóa Việt Nam trong giai đoạn hiện nay”, https://tuyengiao.phuyen.gov.vn/van-hoa-van-nghe/vai-tro-cua-cong-nghiep-van-hoa-doi-voi-nen-kinh-te-quoc-dan-va-su-phat-trien-cua-nen-van-hoa-viet-nam-trong-giai-doan-hien-nay-4230.html, truy cập ngày 30/10/2022.
8. British Council (2010), “Mapping the creative industries: A toolkit”, https://creativeconomy.britishcouncil.org/media/uploads/files/English_mapping_the_creative_industrie s_a_toolkit_2-2.pdf, trang 16, truy cập ngày 20/7/2022.
9. British Council (2014), “Không gian sáng tạo tại Việt Nam”, http://www.britishcouncil.vn/sites/britishcouncil.vn/files/ch_report_v7.pdf, truy cập ngày 27/7/2022.
10. British Council (2016), “Nghiên cứu về các không gian sáng tạo tại Việt Nam”, https://www.britishcouncil.vn/sites/default/files/nghien-cuu-ve-chinh-sach-va-cac-khong-gian-sang-tao-tai-viet-nam.pdf, truy cập ngày 30/10/2022.
11. British Council (2018), “Báo cáo về các không gian sáng tạo ở Việt Nam (In lần 2)”, https://www.britishcouncil.vn/sites/default/files/hoi_dong_anh_bao_cao_khong_gian_sang_tao_2018.pdf, truy cập ngày 30/10/2022.
12. CIC (2020), “TV & Film: Why The UK?”, https://www.thecreativeindustries.co.uk/site-content/industries-tv-film-tv-film-why-the-uk, truy cập ngày 20/10/2022.
13. Cultural Creative Industries (CCI) (2022), “Place Matter, Local approaches to the creative industries”, https://uploads-ssl.webflow.com/60a2e06021577f542777ca5d/62babce1aa2c055c479eebd2_Place% 20Matters%20Creative%20Industries%20and%20Local%20Development%20England%20280622%20 FINAL%20(1).pdf, truy cập ngày 06/11/2022.
14. Department for Culture, Media and Sports (2022), “Departments, agencies and public bodies”, Department for Digital, Culture, Media & Sports, https://www.gov.uk/government/organisations, truy cập ngày 30/10/2022.
15. Denise Tsang (2021), “Innovation in the British Video Game Industry since 1978”, https://www.cambridge.org/core/journals/business-history-review/article/innovation-in-the-british-video-game-industry-since-1978/856696B240D2B81ACA7AE7607FE7F20A, truy cập ngày 6/11/2022.
16. Ella Sagar (2022), “UK and Ireland 2021 cinema box office revenue nearly doubles on 2020”, https://the-media-leader.com/uk-and-ireland-2021-box-office-revenue-nearly-doubles-on-2020/, truy cập ngày 30/10/2022.
17. Federal Ministry for Economic Affairs and Energy (BMWi) (2020), “2020 Cultural and Creative Industries Monitoring Report”, https://www.bmwk.de/Redaktion/EN/Publikationen/Wirtschaft/2020-cultural-and-creative-industries-monitoring-report.pdf?__blob=publicationFile&v=5, truy cập ngày 27/7/2022.
18. GOV.UK (2018), “Creative Industries: Sector Deal”, https://www.gov.uk/government/publications/creative-industries-sector-deal/creative-industries-sector-deal-html, truy cập ngày 20/7/2022.
19. Holzl, K (2006), “Creative Industries in European and Austria: Definition and Potential”, https://www.yumpu.com/en/document/view/8604660/creative-industries-in-europe-and-austria-definition-and-potential, truy cập ngày 27/7/2022.
20. IBIS World (2022a), “Advertising Agencies in the UK industry trends (2016-2021”), https://www.ibisworld.com/united-kingdom/market-research-reports/advertising-agencies-industry/, truy cập ngày 27/7/2022.
21. IBIS World (2022b), “Cinemas Industry”, https://www.ibisworld.com/united-kingdom/market-research-reports/cinemas-industry/”, truy cập ngày 27/7/2022.
22. IPPR (2014), “Celebrating the success of the Creative Industries in the UK”, https://www.ippr.org/publications/march-of-the-modern-makers-an-industrial-strategy-for-the-creative-industries; https://www.anewdirection.org.uk/blog/the-creative-industries-in-the-uk, truy cập ngày 30/10/2020.
23. J. Clement (2021), “Video game market in the United Kingdom - Statistics & Facts”, https://www.statista.com/topics/1763/gaming-in-the-united-kingdom/#topicHeader__wrapper, truy cập ngày 30/10/2022.
24. Mark Sweney (2020), “UK video game industry thrives amid lockdowns and US bidding wars”, https://www.theguardian.com/games/2020/dec/21/uk-video-game-industry-thrives-amid-lockdowns-and-us-bidding-wars, truy cập ngày 27/7/2022.
25. Mateos-Garcia, J., & Bakhshi, H. (2016), “Creative clusters in the UK, NESTA”, https://ukdataservice.ac.uk/case-study/creative-clusters-in-the-uk/, truy cập ngày 20/7/2022.
26. Statista (2018), “Gross value added of the creative industries in the United Kingdom (UK) from 2010 to 2018”,.https://www.statista.com/statistics/284972/creative-industries-gross-value-added-gva-in-the-united-kingdom-uk/, truy cập ngày 27/7/2022.
27. Statista (2022a), “Advertising in the United Kingdom (UK) - statistics & facts”, https://www.statista.com/topics/1747/advertising-in-the-united-kingdom/, truy cập ngày 28/9/2022.
28. Statista (2022b), “Advertising spending in the world's largest ad markets in 2021”, https://www.statista.com/statistics/273736/advertising-expenditure-in-the-worlds-largest-ad-markets/, truy cập ngày 30/10/2022.
29. UNESCO (2021), “New UNESCO Economic Impact Outlook on The Creative Industries”, https://en.unesco.org/creativity/news/new-unesco-economic-impact-outlook-creative-industries,..truy cập ngày 27/7/2022.
2. Stephen Woodford (2021), UK advertising exports report 2021, Advertising Association.
3. Anh Bảo (2020), “Nhìn lại 5 năm thực hiện Nghị quyết 33 (kỳ 2): Phát triển công nghiệp văn hóa và xây dựng, hoàn thiện thị trường văn hóa”, https://thethaovanhoa.vn/van-hoa/nhin-lai-5-nam-thuc-hien-nghi-quyet-33-ky-2-phat-trien-cong-nghiep-van-hoa-va-xay-dung-hoan-thien-thi-truong-van-hoa-n20200131074528562.htm, truy cập ngày 20/7/2022.
4. Chính phủ (2014), “Quyết định số 33-NQ/TW, Hội nghị lần thứ chin, Ban chấp hành Trung ương khóa XI, về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”, https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/van-kien-tu-lieu-ve-dang/hoi-nghi-bch-trung-uong/khoa-xi/nghi-quyet-so-33-nqtw-ngay-962014-hoi-nghi-lan-thu-9-ban-chap-hanh-trung-uong-dang-khoa-xi-ve-xay-dung-va-phat-trien-590, truy cập ngày 30/10/2022.
5. Chính phủ (2016), “Quyết định số 1755/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Phê duyệt Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”, https://vanban.chinhphu.vn/default.aspx?pageid=27160&docid=186367, truy cập ngày 20/7/2022.
6. Vũ Thanh Hà (2018), “Ngành công nghiệp sáng tạo ở Anh: từ kết nối kinh tế đến văn hóa và một vài gợi mở cho Việt Nam”, https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/kinh-te/-/2018/49100/nganh-cong-nghiep-sang-tao-o-anh--tu-ket-noi-kinh-te-den-van-hoa-va-mot-vai-goi-mo-cho-viet-nam.aspx, truy cập ngày 30/10/2022.
7. Bùi Hoài Sơn (2022), “Vai trò của công nghiệp văn hóa đối với nền kinh tế quốc dân và sự phát triển của văn hóa Việt Nam trong giai đoạn hiện nay”, https://tuyengiao.phuyen.gov.vn/van-hoa-van-nghe/vai-tro-cua-cong-nghiep-van-hoa-doi-voi-nen-kinh-te-quoc-dan-va-su-phat-trien-cua-nen-van-hoa-viet-nam-trong-giai-doan-hien-nay-4230.html, truy cập ngày 30/10/2022.
8. British Council (2010), “Mapping the creative industries: A toolkit”, https://creativeconomy.britishcouncil.org/media/uploads/files/English_mapping_the_creative_industrie s_a_toolkit_2-2.pdf, trang 16, truy cập ngày 20/7/2022.
9. British Council (2014), “Không gian sáng tạo tại Việt Nam”, http://www.britishcouncil.vn/sites/britishcouncil.vn/files/ch_report_v7.pdf, truy cập ngày 27/7/2022.
10. British Council (2016), “Nghiên cứu về các không gian sáng tạo tại Việt Nam”, https://www.britishcouncil.vn/sites/default/files/nghien-cuu-ve-chinh-sach-va-cac-khong-gian-sang-tao-tai-viet-nam.pdf, truy cập ngày 30/10/2022.
11. British Council (2018), “Báo cáo về các không gian sáng tạo ở Việt Nam (In lần 2)”, https://www.britishcouncil.vn/sites/default/files/hoi_dong_anh_bao_cao_khong_gian_sang_tao_2018.pdf, truy cập ngày 30/10/2022.
12. CIC (2020), “TV & Film: Why The UK?”, https://www.thecreativeindustries.co.uk/site-content/industries-tv-film-tv-film-why-the-uk, truy cập ngày 20/10/2022.
13. Cultural Creative Industries (CCI) (2022), “Place Matter, Local approaches to the creative industries”, https://uploads-ssl.webflow.com/60a2e06021577f542777ca5d/62babce1aa2c055c479eebd2_Place% 20Matters%20Creative%20Industries%20and%20Local%20Development%20England%20280622%20 FINAL%20(1).pdf, truy cập ngày 06/11/2022.
14. Department for Culture, Media and Sports (2022), “Departments, agencies and public bodies”, Department for Digital, Culture, Media & Sports, https://www.gov.uk/government/organisations, truy cập ngày 30/10/2022.
15. Denise Tsang (2021), “Innovation in the British Video Game Industry since 1978”, https://www.cambridge.org/core/journals/business-history-review/article/innovation-in-the-british-video-game-industry-since-1978/856696B240D2B81ACA7AE7607FE7F20A, truy cập ngày 6/11/2022.
16. Ella Sagar (2022), “UK and Ireland 2021 cinema box office revenue nearly doubles on 2020”, https://the-media-leader.com/uk-and-ireland-2021-box-office-revenue-nearly-doubles-on-2020/, truy cập ngày 30/10/2022.
17. Federal Ministry for Economic Affairs and Energy (BMWi) (2020), “2020 Cultural and Creative Industries Monitoring Report”, https://www.bmwk.de/Redaktion/EN/Publikationen/Wirtschaft/2020-cultural-and-creative-industries-monitoring-report.pdf?__blob=publicationFile&v=5, truy cập ngày 27/7/2022.
18. GOV.UK (2018), “Creative Industries: Sector Deal”, https://www.gov.uk/government/publications/creative-industries-sector-deal/creative-industries-sector-deal-html, truy cập ngày 20/7/2022.
19. Holzl, K (2006), “Creative Industries in European and Austria: Definition and Potential”, https://www.yumpu.com/en/document/view/8604660/creative-industries-in-europe-and-austria-definition-and-potential, truy cập ngày 27/7/2022.
20. IBIS World (2022a), “Advertising Agencies in the UK industry trends (2016-2021”), https://www.ibisworld.com/united-kingdom/market-research-reports/advertising-agencies-industry/, truy cập ngày 27/7/2022.
21. IBIS World (2022b), “Cinemas Industry”, https://www.ibisworld.com/united-kingdom/market-research-reports/cinemas-industry/”, truy cập ngày 27/7/2022.
22. IPPR (2014), “Celebrating the success of the Creative Industries in the UK”, https://www.ippr.org/publications/march-of-the-modern-makers-an-industrial-strategy-for-the-creative-industries; https://www.anewdirection.org.uk/blog/the-creative-industries-in-the-uk, truy cập ngày 30/10/2020.
23. J. Clement (2021), “Video game market in the United Kingdom - Statistics & Facts”, https://www.statista.com/topics/1763/gaming-in-the-united-kingdom/#topicHeader__wrapper, truy cập ngày 30/10/2022.
24. Mark Sweney (2020), “UK video game industry thrives amid lockdowns and US bidding wars”, https://www.theguardian.com/games/2020/dec/21/uk-video-game-industry-thrives-amid-lockdowns-and-us-bidding-wars, truy cập ngày 27/7/2022.
25. Mateos-Garcia, J., & Bakhshi, H. (2016), “Creative clusters in the UK, NESTA”, https://ukdataservice.ac.uk/case-study/creative-clusters-in-the-uk/, truy cập ngày 20/7/2022.
26. Statista (2018), “Gross value added of the creative industries in the United Kingdom (UK) from 2010 to 2018”,.https://www.statista.com/statistics/284972/creative-industries-gross-value-added-gva-in-the-united-kingdom-uk/, truy cập ngày 27/7/2022.
27. Statista (2022a), “Advertising in the United Kingdom (UK) - statistics & facts”, https://www.statista.com/topics/1747/advertising-in-the-united-kingdom/, truy cập ngày 28/9/2022.
28. Statista (2022b), “Advertising spending in the world's largest ad markets in 2021”, https://www.statista.com/statistics/273736/advertising-expenditure-in-the-worlds-largest-ad-markets/, truy cập ngày 30/10/2022.
29. UNESCO (2021), “New UNESCO Economic Impact Outlook on The Creative Industries”, https://en.unesco.org/creativity/news/new-unesco-economic-impact-outlook-creative-industries,..truy cập ngày 27/7/2022.
