History of Thái Bình Estuary as Seen from Sino-Nom Documents
Từ khoá:
Thái Bình estuary, sea capital, history, sea tradeTóm tắt
The article is an interdisciplinary study, aiming to portray the historical geography and toponymy of the Thái Bình estuary, thereby expanding observations to reconstruct its 1,000-year history. Research results show that the Thái Bình estuary had the ancient name of Đại Bàng estuary. Since the 10th century, the estuary has been part of an important chain of estuaries ruled by coastal chiefs such as Trần Lãm and Đinh Bộ Lĩnh. During the 16th and 17th centuries, when the mainstream of the Red River moved southwards, the Thái Bình River became the most important one for the region, especially with the route along Domea, Phố Hiến, and Thăng Long. At the end of the 19th century, when Hải Phòng was becoming an important seaport, the Thái Bình estuary played a minor role in water transport.
Phân loại ngành
Sino-Nom studies
Tải File
Xuất bản
2022-07-19
Tham khảo
1. Nguyễn Hữu Cử (1987), “Đặc điểm địa chất, địa mạo huyện Tiên Lãng”, trong Đất và người Tiên Lãng, Ban Nghiên cứu Lịch sử Hải Phòng, Nxb Hải Phòng, Hải Phòng. [Nguyễn Hữu Cử (1987), “Geological and Geomorphological Features of Tiên Lãng District”, in Land and People of Tiên Lãng, Hải Phòng Historical Research Department, Hải Phòng Publishing House, Hải Phòng].
2. Trần Trọng Dương (2019), Việt Nam thế kỷ X: những mảnh vỡ lịch sử, Nxb Đại học Sư phạm, Hà Nội. [Trần Trọng Dương (2019), 10th Century Vietnam: Historical Fragments, University of Education Publishing House, Hanoi].
3. Nguyễn Thừa Hỷ (2010), Tư liệu Văn hiến Thăng Long - Hà Nội (Tuyển tập Tư liệu phương Tây), Nxb Hà Nội, Hà Nội. [Nguyễn Thừa Hỷ (2010), Documents of Thăng Long - Hanoi Culture (Collection of Western Documents), Hanoi Publishing House, Hanoi].
4. Đỗ Thị Thùy Lan (2017), Hệ thống cảng thị trên sông Đàng Ngoài: lịch sử ngoại thương Việt Nam thế kỷ XVII - XVIII, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. [Đỗ Thị Thùy Lan (2017), Port System on Tonkin River: History of Vietnam’s Foreign Trade in 17th-18th Centuries, Vietnam National University Press, Hanoi].
5. Nguyễn Quang Ngọc (2007), “Domea (Đô-mê-a) trong hệ thống thương mại Đàng Ngoài thế kỷ XVII - XVIII”, Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử, số 10. [Nguyễn Quang Ngọc (2007), “Domea in Tonkin Trading System in 17th-18th Centuries”, Journal of Historical Research, No. 10].
6. Quốc sử quán triều Nguyễn (1887), Đồng Khánh địa dư chí 《同慶地輿志》, Ngô Đức Thọ, Nguyễn Văn Nguyên & Philippe Papin dịch chú (1998), Nxb Bản đồ, Hà Nội. [National History Bureau of Nguyễn Dynasty (1887), Geography of Đồng Khánh《同慶地輿志》, notes translated by Ngô Đức Thọ, Nguyễn Văn Nguyên & Philippe Papin (1998), Map Publishing House, Hanoi].
7. Quốc sử quán triều Nguyễn, Đại Nam nhất thống chí, t.2, Hoàng Văn Lâu dịch (2012), Nxb Lao động, Hà Nội. [National History Bureau of Nguyễn Dynasty, Đại Nam Comprehensive Encyclopaedia, Vol. 2, translated by Hoàng Văn Lâu (2012), Labour Publishing House, Hanoi].
8. Nguyễn Văn Sơn (1996), Di tích thời Mạc vùng Dương Kinh (Hải Phòng), Luận án Tiến sĩ Khảo cổ học, Viện Khảo cổ học, Hà Nội. [Nguyễn Văn Sơn (1996), Relics of Mạc Dynasty in Dương Kinh Region (Hải Phòng), Doctoral Thesis in Archaeology, Institute of Archaeology, Hanoi].
9. Nguyễn Phương Thoan, Phạm Bá Sơn (1998), "Mộ tổ Mạc tộc bên cạnh điện Cổ Trai", Tạp chí Hán Nôm, số 4. [Nguyễn Phương Thoan, Phạm Bá Sơn (1998), “Ancestral Tomb of Mạc Clan next to Cổ Trai Palace”, Han-Nom Review, No. 4].
10. Đinh Khắc Thuân, (2013), Góp phần nghiên cứu lịch sử triều Mạc ở Việt Nam, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội. [Đinh Khắc Thuân, (2013), Contributing to Study of History of Mạc Dynasty in Vietnam, Social Sciences Publishing House, Hanoi].
11. Trần Đạm Trai (1811), Hải Dương phong vật chí, Trần Công Hiến tổ chức khắc in, A.882, Viện Nghiên cứu Hán Nôm, bản dịch do Đinh Khắc Thuân (Chủ biên) (2009), Địa phương chí tỉnh Hải Dương qua tư liệu Hán Nôm, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. [Trần Đạm Trai (1811), Customs Book of Hải Dương (海陽風物志), engraving and printing organised by Trần Công Hiến, A.882, Institute of Sino-Nom Studies, translation by Đinh Khắc Thuân (ed.) (2009), Geography Records of Hải Dương through Sino-Nom Documents, Social Sciences Publishing House, Hanoi].
12. Nguyễn Trãi (1435), Dư địa chí, Phan Duy Tiếp dịch, Hà Văn Tấn hiệu đính và chú thích (1960), Nxb Sử học, Hà Nội. [Nguyễn Trãi (1435), Geography Book (輿地誌), translated by Phan Duy Tiếp, edited and annotated by Hà Văn Tấn (1960), Historical Publishing House, Hanoi].
13. Hoàng Anh Tuấn (2007), “Hải cảng miền đông bắc và hệ thống thương mại Đàng Ngoài thế kỉ XVII qua các nguồn tư liệu phương Tây”, Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử, số 1, tr.54-64 & số 2, tr.54-63. [Hoàng Anh Tuấn (2007), “North-eastern Seaports and Tonkin Trade System in 17th Century through Western Sources”, Journal of Historical Studies, No. 1, pp.54-64 & No. 2, pp.54-63].
14. UBND tỉnh Thái Bình (2010), Địa chí Thái Bình, Nxb Văn hóa Thông tin, Hà Nội. [People's Committee of Thái Bình Province (2010), Geography Book of Thái Bình, Culture and Information Publishing House, Hanoi].
15. Viện Văn học (2014), Thơ văn Nguyễn Bỉnh Khiêm - Tổng tập, Nxb Văn học, Hà Nội. [Institute of Literature (2014), Nguyễn Bỉnh Khiêm’s Poetry and Prose - Complete Works, Literature Publishing House, Hanoi].
16. Trần Thị Vinh (2016), Nhà Mạc và thời đại nhà Mạc, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. [Trần Thị Vinh (2016), Mạc Dynasty and Age of Mạc Dynasty, Social Sciences Publishing House, Hanoi].
17. Trần Quốc Vượng, (2015), Văn hóa Việt Nam những hướng tiếp cận liên ngành, Nxb Văn học, Hà Nội. [Trần Quốc Vượng (2015), Interdisciplinary Approaches to Vietnamese Culture, Literature Publishing House, Hanoi].
18. Baldinotti, G. (1903), “La Relation sur le Tonkin de P. Baldinotti”, Bulletin de l’École française d’Extrême-Orient, No. 3, pp.71-78.
19. C. C. van der Plas (1955), “Tonkin 1644/45”, Journaal van de reis van Anthonio van Brouckhorst, Koninklijk Instituut Voor de Tropen, Amsterdam, pp.106-111.
20. Dampier, W. (1931), Voyages and Discoveries, The Argonaut Press, London.
21. Hase, J. M. (1744), Asia secundum legitimas projectionis stereographicae regulas et juxta recentissimas observationes [cartographic material]: et relationes explosis aliorum fabulosis designationibus et narrationibus, adhibitis quoque veterum monumentis et recentiorum itine, Impensis Homannianorum Heredum, Yale University Library, code: 1983 Folio 23.
22. Manguin, P. Y. (1972), “Les Portugais sur les Côtes du Viet-Nam et du Campá”. Étude sur les routes maritimes et les relations commerciales d’après les sources Portugaises (XVIè, XVIIè, XVIIIè siècles)”, École Française d’Extrême-Orient, Paris, pp.103-106, 114.
23. <校合本 大越史略>. 陳荊和編校（「創価大学アジア研究所叢刊 第１輯」）編校）東京、創価大学アジア研究所 1987 年 12 月.
24. 吳士連, 1479 <大越史記全書>, 引田利章校訂句讀, 明治十七年冬十月、埴山堂反刻.
25. 鄭若曾 (Zheng Rouzeng) (1503-1570), 安南図説 (An Nam đồ thuyết), 早稻田大學図書館 (Waseda University Library), 日本, code: 04 04709.
2. Trần Trọng Dương (2019), Việt Nam thế kỷ X: những mảnh vỡ lịch sử, Nxb Đại học Sư phạm, Hà Nội. [Trần Trọng Dương (2019), 10th Century Vietnam: Historical Fragments, University of Education Publishing House, Hanoi].
3. Nguyễn Thừa Hỷ (2010), Tư liệu Văn hiến Thăng Long - Hà Nội (Tuyển tập Tư liệu phương Tây), Nxb Hà Nội, Hà Nội. [Nguyễn Thừa Hỷ (2010), Documents of Thăng Long - Hanoi Culture (Collection of Western Documents), Hanoi Publishing House, Hanoi].
4. Đỗ Thị Thùy Lan (2017), Hệ thống cảng thị trên sông Đàng Ngoài: lịch sử ngoại thương Việt Nam thế kỷ XVII - XVIII, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. [Đỗ Thị Thùy Lan (2017), Port System on Tonkin River: History of Vietnam’s Foreign Trade in 17th-18th Centuries, Vietnam National University Press, Hanoi].
5. Nguyễn Quang Ngọc (2007), “Domea (Đô-mê-a) trong hệ thống thương mại Đàng Ngoài thế kỷ XVII - XVIII”, Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử, số 10. [Nguyễn Quang Ngọc (2007), “Domea in Tonkin Trading System in 17th-18th Centuries”, Journal of Historical Research, No. 10].
6. Quốc sử quán triều Nguyễn (1887), Đồng Khánh địa dư chí 《同慶地輿志》, Ngô Đức Thọ, Nguyễn Văn Nguyên & Philippe Papin dịch chú (1998), Nxb Bản đồ, Hà Nội. [National History Bureau of Nguyễn Dynasty (1887), Geography of Đồng Khánh《同慶地輿志》, notes translated by Ngô Đức Thọ, Nguyễn Văn Nguyên & Philippe Papin (1998), Map Publishing House, Hanoi].
7. Quốc sử quán triều Nguyễn, Đại Nam nhất thống chí, t.2, Hoàng Văn Lâu dịch (2012), Nxb Lao động, Hà Nội. [National History Bureau of Nguyễn Dynasty, Đại Nam Comprehensive Encyclopaedia, Vol. 2, translated by Hoàng Văn Lâu (2012), Labour Publishing House, Hanoi].
8. Nguyễn Văn Sơn (1996), Di tích thời Mạc vùng Dương Kinh (Hải Phòng), Luận án Tiến sĩ Khảo cổ học, Viện Khảo cổ học, Hà Nội. [Nguyễn Văn Sơn (1996), Relics of Mạc Dynasty in Dương Kinh Region (Hải Phòng), Doctoral Thesis in Archaeology, Institute of Archaeology, Hanoi].
9. Nguyễn Phương Thoan, Phạm Bá Sơn (1998), "Mộ tổ Mạc tộc bên cạnh điện Cổ Trai", Tạp chí Hán Nôm, số 4. [Nguyễn Phương Thoan, Phạm Bá Sơn (1998), “Ancestral Tomb of Mạc Clan next to Cổ Trai Palace”, Han-Nom Review, No. 4].
10. Đinh Khắc Thuân, (2013), Góp phần nghiên cứu lịch sử triều Mạc ở Việt Nam, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội. [Đinh Khắc Thuân, (2013), Contributing to Study of History of Mạc Dynasty in Vietnam, Social Sciences Publishing House, Hanoi].
11. Trần Đạm Trai (1811), Hải Dương phong vật chí, Trần Công Hiến tổ chức khắc in, A.882, Viện Nghiên cứu Hán Nôm, bản dịch do Đinh Khắc Thuân (Chủ biên) (2009), Địa phương chí tỉnh Hải Dương qua tư liệu Hán Nôm, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. [Trần Đạm Trai (1811), Customs Book of Hải Dương (海陽風物志), engraving and printing organised by Trần Công Hiến, A.882, Institute of Sino-Nom Studies, translation by Đinh Khắc Thuân (ed.) (2009), Geography Records of Hải Dương through Sino-Nom Documents, Social Sciences Publishing House, Hanoi].
12. Nguyễn Trãi (1435), Dư địa chí, Phan Duy Tiếp dịch, Hà Văn Tấn hiệu đính và chú thích (1960), Nxb Sử học, Hà Nội. [Nguyễn Trãi (1435), Geography Book (輿地誌), translated by Phan Duy Tiếp, edited and annotated by Hà Văn Tấn (1960), Historical Publishing House, Hanoi].
13. Hoàng Anh Tuấn (2007), “Hải cảng miền đông bắc và hệ thống thương mại Đàng Ngoài thế kỉ XVII qua các nguồn tư liệu phương Tây”, Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử, số 1, tr.54-64 & số 2, tr.54-63. [Hoàng Anh Tuấn (2007), “North-eastern Seaports and Tonkin Trade System in 17th Century through Western Sources”, Journal of Historical Studies, No. 1, pp.54-64 & No. 2, pp.54-63].
14. UBND tỉnh Thái Bình (2010), Địa chí Thái Bình, Nxb Văn hóa Thông tin, Hà Nội. [People's Committee of Thái Bình Province (2010), Geography Book of Thái Bình, Culture and Information Publishing House, Hanoi].
15. Viện Văn học (2014), Thơ văn Nguyễn Bỉnh Khiêm - Tổng tập, Nxb Văn học, Hà Nội. [Institute of Literature (2014), Nguyễn Bỉnh Khiêm’s Poetry and Prose - Complete Works, Literature Publishing House, Hanoi].
16. Trần Thị Vinh (2016), Nhà Mạc và thời đại nhà Mạc, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. [Trần Thị Vinh (2016), Mạc Dynasty and Age of Mạc Dynasty, Social Sciences Publishing House, Hanoi].
17. Trần Quốc Vượng, (2015), Văn hóa Việt Nam những hướng tiếp cận liên ngành, Nxb Văn học, Hà Nội. [Trần Quốc Vượng (2015), Interdisciplinary Approaches to Vietnamese Culture, Literature Publishing House, Hanoi].
18. Baldinotti, G. (1903), “La Relation sur le Tonkin de P. Baldinotti”, Bulletin de l’École française d’Extrême-Orient, No. 3, pp.71-78.
19. C. C. van der Plas (1955), “Tonkin 1644/45”, Journaal van de reis van Anthonio van Brouckhorst, Koninklijk Instituut Voor de Tropen, Amsterdam, pp.106-111.
20. Dampier, W. (1931), Voyages and Discoveries, The Argonaut Press, London.
21. Hase, J. M. (1744), Asia secundum legitimas projectionis stereographicae regulas et juxta recentissimas observationes [cartographic material]: et relationes explosis aliorum fabulosis designationibus et narrationibus, adhibitis quoque veterum monumentis et recentiorum itine, Impensis Homannianorum Heredum, Yale University Library, code: 1983 Folio 23.
22. Manguin, P. Y. (1972), “Les Portugais sur les Côtes du Viet-Nam et du Campá”. Étude sur les routes maritimes et les relations commerciales d’après les sources Portugaises (XVIè, XVIIè, XVIIIè siècles)”, École Française d’Extrême-Orient, Paris, pp.103-106, 114.
23. <校合本 大越史略>. 陳荊和編校（「創価大学アジア研究所叢刊 第１輯」）編校）東京、創価大学アジア研究所 1987 年 12 月.
24. 吳士連, 1479 <大越史記全書>, 引田利章校訂句讀, 明治十七年冬十月、埴山堂反刻.
25. 鄭若曾 (Zheng Rouzeng) (1503-1570), 安南図説 (An Nam đồ thuyết), 早稻田大學図書館 (Waseda University Library), 日本, code: 04 04709.
