TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
40 NĂM XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN (10/1983 - 10/2023)*
1. Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; là cơ quan báo chí, cơ quan ngôn luận của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; đồng thời là diễn đàn khoa học của giới nghiên cứu và hoạt động thực tiễn trong lĩnh vực khoa học xã hội (KHXH).
Tiền thân của Tạp chí KHXH Việt Nam là Tạp chí ba thứ tiếng (Nga - Anh - Pháp), được thành lập và hoạt động theo Công văn số 511/THTW ngày 10 tháng 10 năm 1983 của Ban Tuyên huấn Trung ương và Quyết định số 125/KHXH-QĐ ngày 06 tháng 4 năm 1984 của Ủy ban KHXH Việt Nam. Năm 2001, Tạp chí đổi tên là Tạp chí Việt Nam Khoa học xã hội và đến năm 2006 lại tiếp tục đổi tên là Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam. Tính đến nay, Tạp chí KHXH Việt Nam đã tròn 40 tuổi. Bốn mươi năm - một chặng đường lịch sử vẻ vang, gây dựng và phát triển, Tạp chí KHXH Việt Nam ngày càng lớn mạnh cùng với sự phát triển không ngừng của lĩnh vực KHXH của nước nhà.
Trong suốt chặng đường 40 năm hoạt động, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, sự chỉ đạo sâu sát của Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam, Tạp chí KHXH Việt Nam đã không ngừng nỗ lực, phấn đấu, khắc phục mọi khó khăn để vươn lên, phát triển về mọi mặt. Vừa từng bước xây dựng tổ chức, đào tạo và bồi dưỡng cán bộ, vừa đẩy mạnh hoạt động xuất bản, nâng cao chất lượng nội dung nghiên cứu, tăng trang và tăng kỳ, phục vụ đắc lực, kịp thời và hiệu quả những nhiệm vụ chính trị và nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, góp phần tích cực vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc. Trong những năm đầu thành lập, Tạp chí xuất bản các số đầu tiên bằng tiếng Pháp và tiếng Anh. Từ năm 1990 đến năm 2004, Tạp chí xuất bản chủ yếu bằng tiếng Anh. Tạp chí tiếng Nga chỉ xuất bản được 2 kỳ vì biến động của tình hình Liên Xô lúc đó. Đến năm 2003, Tạp chí bằng tiếng Việt chính thức ra đời. Hiện nay, Tạp chí KHXH Việt Nam xuất bản thường kỳ 2 ấn phẩm là: Tạp chíKHXH Việt Nam - ấn phẩm tiếng Việt với 12 số/ 1 năm và Vietnam Social Sciences Review - ấn phẩm tiếng Anh với 6 số/ 1 năm. Ngoài ra, Tạp chí cũng đang xúc tiến xây dựng đề án và xin cấp phép để chuẩn bị xuất bản ấn phẩm điện tử.
Ngay từ khi mới thành lập, nhiều nhà khoa học có uy tín đã được bổ nhiệm giữ các cương vị lãnh đạo Tạp chí. Tổng Biên tập đầu tiên của Tạp chí KHXH Việt Nam (1984-1985) là GS. Đào Văn Tập - Chủ nhiệm Ủy ban KHXH Việt Nam, GS. Hồ Tôn Trinh và PGS. Bùi Đình Thanh là Phó Tổng Biên tập. Nối tiếp từ 1986 đến 1988, Tổng Biên tập là GS. Bùi Đình Thanh. Trong các năm từ 1986-1990, GS. Phạm Như Cương - Chủ nhiệm Ủy ban KHXH Việt Nam kiêm phụ trách Tạp chí. Các năm từ 1991- 2000, Tổng Biên tập là GS. Phạm Xuân Nam và ông Nguyễn Hữu Thùy là Phó Tổng Biên tập (1989 - 2000). Từ năm 2001 trở lại đây, các thế hệ Tổng Biên tập nối tiếp là: PGS.TS. Lê Đình Cúc, TS. Vi Quang Thọ, PGS.TS. Nguyễn Ngọc Hà, TS. Ngô Văn Vũ, TS. Trần Tuấn Phong và hiện nay là PGS.TS. Nguyễn Duy Lợi; các Phó Tổng Biên tập nối tiếp là PGS.TS. Tạ Kim Ngọc, TS. Ngô Văn Vũ và hiện nay là TS. Vũ Thị Sao Chi và TS. Lê Minh Anh.
Cơ cấu tổ chức của Tạp chí KHXH Việt Nam thay đổi theo từng giai đoạn phát triển. Hiện nay, Tạp chí có 3 phòng chuyên môn: Phòng Biên tập tiếng Việt, Phòng Biên tập tiếng Anh, Phòng Tạp chí Điện tử; và 1 phòng chức năng, nghiệp vụ là Phòng Hành chính - Tổng hợp. Nguồn nhân lực của Tạp chí cũng không ngừng tăng cường về số lượng và chất lượng qua các giai đoạn phát triển. Hiện nay, Tạp chí có 19 cán bộ, viên chức, trong đó có: 1 PGS.TS, 4 tiến sỹ, 10 thạc sỹ và 4 cử nhân.
2. Với chức năng công bố, giới thiệu và thông tin những kết quả nghiên cứu về những vấn đề lý luận và thực tiễn trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước; tuyên truyền, phổ biến quan điểm, đường lối đối nội, đối ngoại của Đảng và Nhà nước; bảo vệ sự trong sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, do đó hoạt động xuất bản của Tạp chí KHXH Việt Nam không tách rời và đã phản ánh được phần nào hoạt động cùng với những kết quả, thành tựu nghiên cứu mà Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam nói riêng, lĩnh vực nghiên cứu KHXH ở Việt Nam nói chung, đã đạt được trong suốt 40 năm qua.
2.1. Để phản ánh kịp thời những kết quả nghiên cứu của lĩnh vực KHXH và nhân văn, suốt 40 năm qua, Tạp chí KHXH Việt Nam đã có nhiều bước đẩy mạnh về công tác xuất bản - phát hành, liên tục tăng trang, tăng kỳ. Năm 1984-1985, Tạp chí xuất bản 6 tháng/kỳ. Trong khoảng từ năm 1986 đến năm 1989, Tạp chí ra 3 tháng/kỳ. Từ năm 1990 đến năm 2004, Tạp chí xuất bản 2 tháng/kỳ (chủ yếu bằng tiếng Anh). Từ năm 2003 đến năm 2011, Tạp chí xuất bản 2 tháng/kỳ tiếng Việt, 2 tháng/kỳ tiếng Anh. Sự phát triển của Tạp chí được đẩy lên một bước kể từ năm 2012, khi Tạp chí tăng xuất bản 1 tháng/kỳ tiếng Việt, 2 tháng/kỳ tiếng Anh. Hiện nay, Tạp chí ra mắt đều đặn 1 tháng/kỳ tiếng Việt với khoảng 130 trang mỗi số, 2 tháng/kỳ tiếng Anh với khoảng 60 trang mỗi số. Tính đến tháng 10 năm 2023, Tạp chí đã xuất bản được 218 số tiếng Anh và 190 số tiếng Việt. Tạp chí tiếng Việt phát hành trong phạm vi cả nước. Địa chỉ phát hành của Tạp chí tiếng Anh là các cơ quan ngoại giao nước ngoài tại Việt Nam, bạn đọc và các thư viện trên thế giới. Hiện nay, Tạp chí tiếng Anh có hơn 20 địa chỉ phát hành ở nước ngoài (chủ yếu ở Pháp, Mỹ, Anh, Australia, Canada, New Zealand, Philippines, Thái Lan, Nga, Trung Quốc).
2.2. Không chỉ về công tác xuất bản, truyền thống 40 năm xây dựng và phát triển của Tạp chí KHXH Việt Nam còn được ghi nhận và khẳng định ở chất lượng nội dung các bài viết được công bố trên Tạp chí. Là Tạp chí đầu ngành của Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam và có uy tín cao trong việc công bố các công trình nghiên cứu lý luận và thực tiễn về KHXH và nhân văn của các học giả trong và ngoài nước, kể từ khi phát hành số đầu tiên cho đến nay, Tạp chí KHXH Việt Nam đã đăng tải hàng nghìn bài viết thuộc lĩnh vực KHXH và nhân văn, phục vụ đắc lực cho công tác nghiên cứu, tư vấn chính sách... góp phần thúc đẩy sự nghiệp cách mạng văn hóa tư tưởng, nghiên cứu khoa học - kỹ thuật và giáo dục - đào tạo của đất nước. Đồng thời, Tạp chí KHXH Việt Nam cũng đã góp phần tích cực vào việc cung cấp những cơ sở lý luận và thực tiễn để Đảng và Nhà nước hoạch định các chính sách trong bối cảnh đất nước ta đang tích cực tham gia vào quá trình hội nhập quốc tế, đẩy mạnh công cuộc công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước. Tạp chí KHXH Việt Nam là tấm gương phản chiếu tương đối sâu sát và cập nhật một phần những hoạt động nghiên cứu thuộc lĩnh vực KHXH và nhân văn của Việt Nam. Qua các số xuất bản của Tạp chí KHXH Việt Nam, độc giả có thể thấy được một phần những thành tựu nghiên cứu của các nhà khoa học trong nước thuộc nhiều chuyên ngành của lĩnh vực KHXH và nhân văn như: Triết học, Chính trị học, Xã hội học, Kinh tế học, Luật học, Tâm lý học, Lịch sử, Khảo cổ học, Dân tộc học, Ngôn ngữ học, Văn học, Văn hóa học,...
Các bài viết được đăng tải trên Tạp chí chủ yếu là những kết quả nghiên cứu mới của các học giả Việt Nam. Trong đó có rất nhiều tác giả là những nhà khoa học có uy tín, là chuyên gia đầu ngành ở lĩnh vực KHXH và nhân văn. Ngoài ra cũng có một số tác giả là lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước. Bên cạnh mục đích khoa học, để phục vụ kịp thời cho các mục đích chính trị - xã hội, ngoài những số định kỳ, Tạp chí còn ra một số số chuyên đề, như: Chủ tịch Hồ Chí Minh - Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới nhân dịp kỷ niệm 100 năm sinh của Người (1890-1990), 50 năm Cách mạng tháng Tám, 40 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, 25 năm giải phóng miền Nam,... hay các chuyên đề về các vấn đề dân tộc, tôn giáo, phụ nữ và gia đình, toàn cầu hóa, v.v... Ngoài ra, Tạp chí đã phối hợp với các cơ quan, địa phương trong cả nước tổ chức các số hợp tác chuyên san như: Hà Nội 1000 năm Thăng Long, 200 năm Thành phố Hồ Chí Minh, Không gian văn hoá Cồng Chiêng Tây Nguyên, Quan họ Bắc Ninh, Tín ngưỡng thờ cúng Vua Hùng, Dân ca Ví - Giặm Nghệ - Tĩnh. Đặc biệt, Tạp chí đã phối hợp với Viện KHXH quốc gia Lào tổ chức số hợp tác chuyên san về đất nước Lào. Gần đây, Tạp chí đã phối hợp với Giáo hội Phật giáo Việt Nam để ra số chuyên san về vai trò của Phật giáo Việt Nam với công tác an sinh xã hội.
Các bài viết nghiên cứu đăng tải trên Tạp chí đã góp phần làm rõ những vấn đề về lịch sử dân tộc và đất nước Việt Nam, về giá trị truyền thống và chủ nghĩa yêu nước Việt Nam qua những biến cố lịch sử, tiểu sử và cống hiến của các anh hùng dân tộc. Nhiều bài nghiên cứu có nội dung sâu sắc về những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Tạp chí cũng chú trọng đăng tải những bài nghiên cứu vận dụng quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh để lý giải những vấn đề lớn của dân tộc, của hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ và công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Trong những năm Đổi mới, Tạp chí đã đăng nhiều công trình nghiên cứu về kinh tế, xã hội, giáo dục, khoa học, công nghệ, môi trường... và nhiều chủ đề khác.
Thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 (khóa VIII) về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, Tạp chí đã có nhiều công trình nghiên cứu về văn hóa, lịch sử văn hóa, văn học, văn học dân gian, dân tộc học; đã góp phần làm rõ những khái niệm văn minh, văn hóa, bản sắc văn hóa dân tộc; đồng thời đề xuất những giải pháp nhằm giữ gìn bản sắc và phát huy văn hóa truyền thống của dân tộc trong xu thế toàn cầu hóa hiện nay.
Để thực hiện những nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước đã đặt ra cho lĩnh vực nghiên cứu KHXH hiện nay, Tạp chí KHXH Việt Nam ngày càng có ý thức rõ và quan tâm đến những vấn đề thực tiễn chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của đất nước; đưa kết quả nghiên cứu khoa học vào phục vụ đời sống xã hội. Chính vì vậy, Tạp chí đã góp phần hữu ích vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Ngoài việc công bố các công trình nghiên cứu khoa học mang tính chất tổng kết lý luận, Tạp chí còn có nhiều bài phân tích, lý giải những vấn đề cấp bách do cuộc sống đặt ra. Đó là những vấn đề về đổi mới tư duy, đổi mới quan hệ sản xuất, đổi mới lực lượng sản xuất, về công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đô thị hóa và bảo vệ môi trường, về tăng trưởng kinh tế và công bằng xã hội, về toàn cầu hóa và nền kinh tế thị trường, về hệ thống chính trị, về dân chủ, công bằng, tự do và nhiều vấn đề chính trị - xã hội nóng bỏng khác, như: chủ trương, quyết sách của Đảng Cộng sản Việt Nam qua các kỳ Đại hội; ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 đến đời sống kinh tế - chính trị - văn hóa - xã hội;...
Ngoài phần lớn số trang đăng tải các bài nghiên cứu và lý luận, Tạp chí còn dành một số trang nhất định cho chuyên mục Tư liệu. Tạp chí đã cung cấp nhiều tư liệu về kinh tế, văn hóa, lịch sử; về đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Mục này cũng đăng tải nhiều tư liệu quý về các nhà khoa học và văn hóa Việt Nam; tư liệu về các dân tộc ở Việt Nam, về các Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước (trong lĩnh vực KHXH và nhân văn). Chuyên mục Giới thiệu sách đã giới thiệu những cuốn sách mới xuất bản, các đề tài nghiên cứu về KHXH và nhân văn của Việt Nam. Các bài viết này đã ghi rõ những thông tin cần thiết của công trình khoa học để giúp bạn đọc quan tâm có thể tiếp cận.
Xác định rõ quan điểm chất lượng là uy tín, là danh dự, là sự sống còn của một Tạp chí khoa học, Tạp chí KHXH Việt Nam đã không đơn thuần chỉ chạy theo số lượng mà đã, đang và sẽ đặc biệt chú trọng tới chất lượng nội dung. Tất cả các bài viết được đăng tải trên Tạp chí đều được phản biện, biên tập qua các khâu, công đoạn chặt chẽ để đảm bảo sự chính xác về mặt học thuật cũng như sự đúng đắn về mặt nhận thức tư tưởng chính trị.
2.3. Để bắt kịp các tiêu Chuẩn quốc tế của một tạp chí khoa học, những năm gần đây, bên cạnh những điểm đổi mới về nội dung, Tạp chí KHXH Việt Nam đã có nhiều sự cải tiến về hình thức như: cấu trúc các phần bài viết, bổ sung mục từ khóa (Keywords), tóm tắt nội dung bài viết (Abstract), các thông tin về phản biện, phân loại ngành...; cải tiến trang bìa, mục lục, cách trích dẫn tài liệu tham khảo... Từ năm 2004, nội dung Tạp chí được số hóa trên hệ thống tạp chí trực tuyến của Việt Nam (Vietnam Journals Online, https://vjol.info.vn/index.php/khxhvn). Đặc biệt, từ năm 2022, Tạp chí đã gắn DOI (do Crossref cung cấp) cho mỗi bài viết được công bố trên các số tạp chí.
2.4. Việc duy trì và phát triển mạng lưới cộng tác viên cũng là một nhiệm vụ quan trọng được Tạp chí quan tâm. Trải qua 40 năm phát triển, Tạp chí KHXH Việt Nam đã tập hợp được đội ngũ đông đảo các cộng tác viên là những nhà khoa học, chuyên gia trong lĩnh vực KHXH ở trong nước và nước ngoài, do đó đã huy động được nhiều nguồn lực viết bài thường xuyên cho Tạp chí, đồng thời thúc đẩy hoạt động nghiên cứu và đào tạo trong ngành. Bên cạnh đội ngũ các nhà khoa học giàu kinh nghiệm trong nghiên cứu đã có sự cộng tác lâu năm thì Tạp chí KHXH Việt Nam còn khuyến khích, tạo điều kiện, giới thiệu, đăng bài của các tác giả trẻ, giúp cho họ thêm vững vàng, tự tin trong những bước đầu tiên trên con đường nghiên cứu của mình.
2.5. Tạp chí KHXH Việt Nam luôn luôn gắn liền công tác báo chí với nghiên cứu khoa học và giảng dạy. Các cán bộ của Tạp chí đã nghiên cứu và cho xuất bản hàng trăm công trình khoa học ở các nhà xuất bản có uy tín. Trong số đó, một số công trình của Hoàng Trinh, Bùi Đình Thanh, Phạm Xuân Nam đã được Nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước. Một số công trình của các tác giả Lê Đình Cúc, Tạ Kim Ngọc, Nguyễn Ngọc Hà, Nguyễn Duy Lợi, Lê Minh Anh, Vũ Thị Sao Chi được sử dụng làm giáo trình giảng dạy trong các trường đại học. Ngoài ra, các cán bộ của Tạp chí cũng đã chủ trì hàng trăm đề tài khoa học các cấp Bộ và cơ sở, tham gia thực hiện đề tài cấp Nhà nước và các đề tài hợp tác với một số địa phương trong nước hay đề tài hợp tác quốc tế. Nhiều cán bộ của Tạp chí cũng đồng thời tham gia giảng dạy ở nhiều trường đại học và hướng dẫn luận văn thạc sỹ và luận án tiến sỹ. Một hoạt động khác của Tạp chí KHXH Việt Nam là hợp tác quốc tế. Tạp chí KHXH Việt Nam đã có quan hệ hợp tác với nhiều tổ chức và cá nhân ở ngoài nước (như: Lào, Nhật Bản...).
Bốn mươi năm - một chặng đường đã qua đáng để cho chúng ta nhìn lại và tự hào về tất cả những thành tựu to lớn mà ngành KHXH Việt Nam đã đạt được và những gì Tạp chí KHXH Việt Nam đã thực hiện được. Bốn mươi năm ấy là bốn mươi năm Tạp chí KHXH Việt Nam đã lớn lên và trưởng thành cùng với ngành KHXH của nước nhà, là tấm gương phản chiếu tương đối toàn diện, sâu sát, cập nhật những thành tựu nghiên cứu của lĩnh vực KHXH ở trong và ngoài nước, đồng thời luôn bám sát và phục vụ tốt các chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước trên mặt trận tư tưởng văn hóa nói chung, trong hoạt động công bố, truyền bá các kết quả nghiên cứu khoa học nói riêng. Tạp chí KHXH Việt Namđã được các nhà khoa học và bạn đọc trong cả nước tin cậy và đánh giá cao về mặt chất lượng và uy tín khoa học. Đối với bạn đọc có nhu cầu tìm hiểu về KHXH; đặc biệt là đối với bạn bè quốc tế mong muốn tìm hiểu về đời sống, văn hóa của dân tộc Việt Nam, thì Tạp chí chính là một địa chỉ đáng tin cậy.
Trong suốt 40 năm xây dựng và phát triển, Tạp chí KHXH Việt Nam đã không ngừng nỗ lực phấn đấu để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, xứng đáng với vị trí là tạp chí cấp 1 trong hệ thống các Tạp chí chuyên ngành của Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam. Từ khi được thành lập cho đến nay, Tạp chí KHXH Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng tự hào. Năm 2003, Trung tâm KHXH và Nhân văn Quốc gia tặng Bằng khen cho Tạp chí vì có thành tích xuất sắc trong công tác, đạt danh hiệu Tập thể lao động xuất sắc (QĐ số 79/KT ngày 23 tháng 12 năm 2003). Năm 2004, Viện KHXH Việt Nam tặng Bằng khen cho Tạp chí vì đã có thành tích góp phần xây dựng và phát triển KHXH Việt Nam (QĐ số 92/KT ngày 24 tháng 9 năm 2004). Năm 2007, Viện KHXH Việt Nam tặng danh hiệu Tập thể lao động xuất sắc (QĐ số 29/KT ngày 9 tháng 1 năm 2008). Năm 2009, Viện KHXH Việt Nam tặng danh hiệu thành tích lao động xuất sắc (QĐ số 31/QĐ-KHXH ngày 12 tháng 1 năm 2010); các năm 2008, 2009, Tạp chí được Viện KHXH Việt Nam tặng Cờ thi đua đơn vị xuất sắc. Công đoàn Tạp chí được Viện KHXH Việt Nam tặng Bằng khen Công đoàn vững mạnh xuất sắc. Năm 2010, Tạp chí đã được tặng thưởng Cờ thi đua của Chính phủ và Bằng khen của Thủ tướng. Nhiều năm liền, Tạp chí được công nhận là Tập thể lao động xuất sắc; Chi bộ Tạp chí được công nhận là Chi bộ trong sạch vững mạnh.
Tạp chí KHXH Việt Nam đạt được những thành tựu trên là nhờ vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam, đặc biệt là sự đóng góp công sức xây dựng của các thế hệ lãnh đạo, cán bộ viên chức trong Tòa soạn và các thành viên trong Hội đồng biên tập; sự ủng hộ, cộng tác của đông đảo các học giả trong và ngoài nước đã tin tưởng gửi bài, hỗ trợ Tạp chí trong công tác biên tập, dịch thuật,... cũng như những ủng hộ về nhiều mặt của các cơ quan, tổ chức, tập thể hữu quan. Nhân dịp kỷ niệm 40 năm thành lập, Tạp chí KHXH Việt Nam trân trọng bày tỏ lời tri ân sâu sắc đối với Đảng và Nhà nước, các Bộ, Ban ngành hữu quan, Đảng ủy và Lãnh đạo Viện Hàn lâm KHXH Việt Namqua các thời kỳ, các thế hệ cán bộ viên chức của Tạp chí; các cơ quan, tập thể hợp tác, các tác giả, cộng tác viên và toàn thể độc giả đã, đang và sẽ tiếp tục gắn bó với Tạp chí KHXH Việt Nam.
3. Nối tiếp và phát huy truyền thống 40 năm, mục tiêu và định hướng phát triển lâu dài, đồng thời cũng là tôn chỉ mục đích hoạt động của Tạp chí KHXH Việt Nam - cơ quan ngôn luận của Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam, đó là: Tạo lập vị thế của một tạp chí KHXH và nhân văn hàng đầu của quốc gia, trở thành diễn đàn khoa học liên ngành, đa ngành tin cậy của giới nghiên cứu KHXH trong và ngoài nước. Để đạt được mục tiêu đó, Tạp chí tập trung triển khai các nhiệm vụ cụ thể sau đây:
Thứ nhất, thực hiện đúng chức năng của Tạp chí là công bố, giới thiệu và thông tin kịp thời các kết quả nghiên cứu về những vấn đề lý luận và thực tiễn trong lĩnh vực nghiên cứu KHXH và nhân văn trong và ngoài nước, đặc biệt chú trọng công bố những công trình đề xuất giải pháp giải quyết các vấn đề về phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, an ninh - quốc phòng,… các vấn đề liên quan đến sự phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong tiến trình đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế dưới tác động của toàn cầu hoá và cách mạng công nghệ; tuyên truyền, phổ biến quan điểm, đường lối đối nội, đối ngoại của Đảng và Nhà nước, về các vấn đề lý luận và thực tiễn đặt ra trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhằm góp phần cung cấp luận cứ khoa học cho việc thực hiện thắng lợi Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội nước ta giai đoạn 2021-2030; bảo vệ sự trong sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế trong lĩnh vực KHXH và nhân văn.
Thứ hai, không ngừng nâng cao chất lượng các bài viết đăng tải trên Tạp chí. Với tư cách là tạp chí nghiên cứu khoa học của Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam, Tạp chí phải đảm bảo đáp ứng tính khoa học hàn lâm, chuyên sâu, hiện đại, tính tư tưởng chính trị và tính truyền thống dân tộc; có sự cân bằng giữa các phương diện lý luận và ứng dụng thực tiễn; chú trọng hàng đầu đến tiêu chuẩn chất lượng khoa học. Tạp chí sẽ chú ý giới thiệu nhiều hơn nữa những thành tựu nghiên cứu mới của các chuyên ngành thuộc lĩnh vực KHXH và nhân văn, góp phần nâng cao dân trí, cung cấp căn cứ lý luận và thực tiễn cho việc hoạch các chính sách phát triển đất nước; tiếp tục phục vụ trực tiếp và có hiệu quả hơn nữa những vấn đề đang được thực tiễn đời sống chính trị - kinh tế - văn hóa - xã hội của đất nước đặt ra.
Thứ ba, đẩy mạnh quốc tế hóa Tạp chí. Để củng cố vị thế của một tạp chí KHXH hàng đầu của cả nước, từng bước vươn ra khu vực và hội nhập toàn cầu,Tạp chí KHXH Việt Nam đang nỗ lực từng bước để hoàn thiện các tiêu chuẩn quốc tế đối với tạp chí khoa học, phấn đấu đạt các tiêu chuẩn quốc tế thuộc danh mục các tạp chí khoa học uy tín hàng đầu trong khu vực và thế giới như SCOPUS của Elsevier và Web of Science (WoS) vào năm 2040; trước hết, phấn đấu tham gia chỉ số trích dẫn ASEAN (ACI) trước năm 2030; đẩy mạnh quá trình hội nhập quốc tế thông qua liên kết xuất bản, đầu tư phát triển các số tạp chí tiếng Anh và quảng bá các ấn phẩm này. Liên kết, phối hợp với các nhà xuất bản uy tín, các trường đại học uy tín trong nước và quốc tế để giới thiệu, quảng bá tạp chí; phát triển mạng lưới sâu rộng các cộng tác viên là giáo sư, chuyên gia trong nước và quốc tế tham gia viết bài và phản biện bài viết cho Tạp chí.
Thứ tư, đẩy mạnh số hóa Tạp chí; xây dựng và phát triển Tạp chí KHXH Việt Nam điện tử. Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ hiện nay, số hóa Tạp chí là xu hướng tất yếu. Tạp chí sẽ chú trọng ứng dụng công nghệ vào các quy trình quản lý bài viết, gửi - nhận bài trực tuyến, và liên kết xuất bản, v.v...
Thứ năm,song song với việc thực hiện các nhiệm vụ trên, Tạp chí KHXH Việt Nam sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác biên tập, xuất bản; cải tiến các quy trình hoạt động; đổi mới, hoàn thiện về nội dung và hình thức; kiện toàn và phát huy vai trò của Hội đồng biên tập; nâng cao trình độ nghiệp vụ chuyên môn của đội ngũ biên tập viên; duy trì và mở rộng mạng lưới cộng tác viên; đa dạng hóa các hình thức quảng cáo, các biện pháp tiếp cận độc giả để tăng lượng phát hành.
Điểm then chốt tạo nên chất lượng một tạp chí khoa học chính là nằm ở nội dung các bài viết. Để thu hút được các bài nghiên cứu có nội dung phong phú và hàm lượng khoa học cao, phù hợp và đáp ứng được yêu cầu đưa KHXH phục vụ các nhiệm vụ chính trị của Đảng và Nhà nước trong giai đoạn hiện nay, đồng thời tạo được sự ảnh hưởng tích cực tới xã hội, Tạp chí KHXH Việt Nam sẽ tiếp tục triển khai những cuộc hội thảo, trao đổi ý kiến theo các chủ điểm thích hợp. Tạp chí cũng sẽ ưu tiên các bài viết đề cập đến những vấn đề KHXH có tính cấp thiết, tính thời sự, hoặc mang tính ứng dụng thực tiễn cao.
Là nơi công bố các sản phẩm nghiên cứu của lĩnh vực KHXH và nhân văn, qua đó quảng bá và đưa các kết quả nghiên cứu khoa học của ngành vào đời sống xã hội, bởi vậy Tạp chí KHXH Việt Nam càng ý thức đầy đủ hơn vai trò và trách nhiệm của mình đối với ngành, đồng thời sẽ cố gắng phát huy tầm ảnh hưởng, tác động tích cực của Tạp chí đối với xã hội. Tạp chí KHXH Việt Nam cũng tự xác định phải là nơi quy tụ, kết nối nghiên cứu KHXH ở trong và ngoài Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam, kết nối KHXH với đời sống. Vì vậy, ngoài đối tác là cán bộ nghiên cứu trong Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam, Tạp chí KHXH Việt Nam cũng sẽ tiếp tục tăng cường mối quan hệ, liên kết với lực lượng nghiên cứu, giảng dạy và học tập thuộc lĩnh vực KHXH ở trong nước và ngoài nước để khai thác nguồn bài, đồng thời qua mạng lưới này quảng bá Tạp chíKHXH Việt Nam rộng rãi ở trong nước và thế giới.
Nhiều cơ hội và thử thách đang ở phía trước đòi hỏi Tạp chí KHXH Việt Nam phải nỗ lực nhiều hơn nữa, song truyền thống 40 năm xây dựng và phát triển sẽ là bàn đà vững chắc để Tạp chí tiếp tục phấn đấu vươn lên, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được Đảng, Nhà nước và Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam Việt Nam giao phó, góp phần tích cực vào công cuộc phát triển ngành KHXH, vào sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước.
(*) Bài viết này có kế thừa những tổng kết trong bài Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam 30 năm xây dựng và phát triển (1983-2013) của PGS.TS. Nguyễn Ngọc Hà, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam (3/2013 - 3/2019), đăng trên Website của Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam ngày 08/10/2017.